[225] Książka: Sto najważniejszych scen filmu polskiego" - Wiesław Kot (2014)

Wisław Kot, polski publicysta, wykładowca uniwersytecki, od lutego 2007 do 2008 roku zastępca redaktora naczelnego tygodnika „Wprost” , postanowił wybrać i usystematyzować chronologicznie 100 najważniejszych scen polskiego filmu. Zadanie niełatwe, jednak kogoś z takim doświadczeniem i o takiej erudycji w dziedzinie X muzy, powinien mu podołać bez trudu. No i mamy 100 scen polskiego filmu, a także wiele, wiele więcej.

Kot zaczyna od wyboru filmu i opisania - w swoim odczuciu - najważniejszej sceny z tegoż. Po chwili następuje streszczenie fabuły (uczulam na to tych wszystkich, którzy lubią oglądać filmy bez znajomości wszystkich jego najważniejszych wątków oraz samego zakończenia). A następnie przechodzi do... no właśnie. Ciężko powiedzieć, ale najlepszym określeniem będzie chyba kolaż wycinków prasowych, fragmentów wywiadów, recenzji, fragmentów książek na temat danego twórcy, odtwórców najważniejszych ról czy też samego filmu. Każdy film zajmuje ni mniej ni więcej tylko cztery strony. Książka jest naprawdę ładnie wydana, na przyzwoitym papierze, z twardą oprawą. Autor przy każdym (no..., większości) filmie umieszcza plakat tegoż, twórcę scenariusz, reżysera i odtwórców głównych ról. Z daty w dolnym lewym rogu (a często także z samego teksu) dowiadujemy się kiedy film został wyprodukowany (co często nie jest tożsame z datą jego premiery). Ciekawostką i dużą innowacyjnością tej książki jest również zabieg umieszczania przy niektórych filmach kodu pozwalającego po sczytaniu go odtworzyć krótki, zazwyczaj kilkuminutowy, filmik z wypowiedzią Kota na temat tej produkcji (tutaj po kliknięciu przeniesiemy się do wypowiedzi na temat filmu Wodzirej). Bardzo ciekawa sprawa. Na końcu każdego rozdziału (za rozdziały uznaję teksty poświęcone jednemu filmowi) możemy znaleźć również wskazówki odnośnie dodatkowych publikacji na temat filmu. To również jest duża zaleta i z pewnością będzie bardzo pomocne czytelnikom poszukującym dodatkowych informacji. Duża ilość zdjęć również byłaby wielką zaletą tej publikacji gdyby nie to, że te zdjęcia są, o zgrozo, zrobione mikrofalówką z różnego rodzaju starych czasopism z "Filmem" i "Kinem" na czele! Powiem wam szczerze, że na początku pomyślałem, że to jakiś błąd, że niektóre kadry są krzywo ucięte i rozmyte. Ale natrafiałem na takie na przestrzeni całej książki! Podpisy pod zdjęciami są nieczytelne, często poucinane w połowie lub rozmyte. 

Powyżej przykład jednego z wielu takich ch*jowych zdjęć. Zamieszczam w dużym rozmiarze, żeby lepiej było widać o co mi chodzi.

Zamieszczone są wycinki prasowe ze starczych numerów z poucinanymi początkami lub końcówkami kolumn, tak, że przeczytać się ich nie da, ale miejsce w publikacji zajmują. Porażająca jest też ilość błędów korektorskich (zwykłych literówek), ale też w niektórych miejscach (to na szczęście zdarza się zdecydowanie rzadziej) merytorycznych. Szczególnie mocno rzucił mi się w oczy ten, w którym autor w streszczeniu Psów pisał o tym, że "Zupełnie inaczej kombinuje Olo. Nie dość, że utrzymał się na posadzie, to jeszcze zaczyna grać na dwie strony: pracuje dla mafii." (str. 307) - z tego co pamiętam z filmu Olgierd Żwirski został zwolniony ze służby. Zresztą sam o tym wspomina...

25 min. 13 sec.:

Gross: Wyrzucili?

Olo: Wyrzucili. Wszystkich zostawili, a mnie na pysk. 

Denerwujące bywa także umieszczanie byle jakich kadrów z danym aktorem w rozdziale z filmem, w którym on występuje. Wystarczy, że zgadza się pyszczysko i już jest wszystko w porządku. W taki oto sposób mamy kadry z Misia w rozdziale o Rozmowach kontrolowanych... Mam nadzieję, że to nie autor odpowiadał za dobór zdjęć, ich jakość oraz samo kadrowanie i dopasowywanie grafik, jednak nawet jeśli to nie on, to kim są ludzie, którzy akceptowali ostateczny format tej książki? Na koniec jeszcze jedna uwaga, tym razem odnośnie samego wyboru produkcji. Być może tylko ja odniosłem takie wrażenie i jest ono całkiem mylne, ale wybór jakiego dokonał Kot wydaje mi się w jakimś stopniu nieszczery. Spostrzeżenie to nasunęło mi się w trakcie lektury fragmentów recenzji jakie autor publikował na temat omawianych w książce filmów na łamach prasy. Często są one nie tyle, że obojętne, co szydercze, ironiczne, wręcz niepochlebne. A potem bach, i film znajduje się w tak zacnym zestawieniu. Tutaj na pierwszy plan wysuwają się takie obrazy jak na przykład Dług czy też Katyń. Jednakowoż książka opowiada o scenach, więc może w złym filmie znalazła się choć jedna dobra scena, którą warto zobaczyć mimo miałkości całej produkcji? Nawet jeśli, to brzmi to wszystko jakoś fałszywie.

Gdyby nie te wpadki, dość rażące szczególnie w przypadku zdjęć, książka zasługiwałaby na ocenę między 7 a 8, jednak one sprawiają, że nota spada do, i tak wysokich, 6 punktów w 10 stopniowej skali.

Moja ocena 6/10

Wybór filmów: 

1934: Młody las, 

1935: Manewry miłosne, 

1936: Jego wielka miłość (kod), 

1937: Piętro wyżej, 

1938: Wrzos (kod), 

1939: Włóczęgi, 

1947: Zakazane piosenki, 

1948: Ostatni etap, 

1949: Skarb, 

1954: Przygoda na Mariensztacie (kod), 

1956: Człowiek na torze, 

1957: Kanał, 

1958: Eroica, Pętla (kod), Ewa chce spać, Ostatni dzień lata, Popiół i diament (kod), 

1959: Baza ludzi umarłych, Pociąg, 

1960: Zezowate szczęście, Do widzenia, do jutra, Krzyżacy (kod), Szatan z siódmej klasy, Niewinni czarodzieje, 

1961: Matka Joanna od Aniołów, Świadectwo urodzenia, 

1962: Nóż w wodzie, 

1963: Zbrodniarz i panna, 

1964: Prawo i pięść, 

1965: Rękopis znaleziony w Saragossie, Rysopis, 

1966: Faraon, 

1967: Westerplatte, Sami swoi, 

1969: Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię,

1970: Sól ziemi czarnej, Rejs, 

1971: Nie lubię poniedziałku, 

1972: Trzeba zabić tę miłość, Trzecia część nocy, Jak daleko stąd, jak blisko, 

1973: Wesele, Poszukiwany-poszukiwana, Na wylot, Iluminacja, Sanatorium pod klepsydrą, 

1974: Potop, 

1975: Ziemia obiecana, Dzieje grzechu, Noce i dnie, Zaklęte rewiry, 

1976: Przepraszam czy tu biją (kod), 

1977: Barwy ochronne, Człowiek z marmuru, 

1978: Wodzirej (kod), 

1979: Zmory, 

1981: Miś, Człowiek z żelaza, Gorączka, Dreszcze, 

1982: Vabank, Znachor, Konopielka, 

1983: Austeria, Wielki Szu, 

1984: Seksmisja, 

1987: Matka Królów, Przypadek, 

1988: Krótki film o zabijaniu, Zabij mnie glino (kod), 

1989: Piłkarski poker, Przesłuchanie, 

1990: Ucieczka z kina "Wolność", 

1991: Rozmowy kontrolowane, 

1992: Psy, 

1994: Jańcio Wodnik, Zawrócony, 

1996: Pułkownik Kwiatkowski, 

1997: Kiler, 

1999: Dług, 

2000: Chłopaki nie płaczą, Żółty szalik, 

2002: Dzień świra, Pianista, Edi, 

2004: Wesele (kod), 

2006: Plac zbawiciela, 

2007: Katyń, 

2009: Rewers, Dom zły, 

2012: W ciemności, Róża, Obława, Pokłosie, 

2013: Drogówka, Układ zamknięty, Wałęsa, Papusza, 

2014: Pod Mocnym Aniołem, Jack Strong